Πρωτοβουλία Ευρωπαίων Πολιτών

Το όραμα για μια δημοκρατικότερη και διαφανέστερη Ευρώπη, με αμεσότερη συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση των πολιτικών της Ένωσης, παίρνει σάρκα και οστά μέσα από τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Η Συνθήκη ενισχύει το ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των Εθνικών Κοινοβουλίων προσφέροντας έμμεσα περισσότερες ευκαιρίες στους πολίτες να εκφράζονται και να ακούγεται η φωνή τους. Επιπρόσθετα σε αυτά, οι πολίτες πλέον, μέσω της "Πρωτοβουλίας Πολιτών", ενός καινοτόμου θεσμού που εισάγει η Συνθήκη της Λισαβόνας, θα έχουν τη δυνατότητα να συμβάλλουν άμεσα στη χάραξη των πολιτικών της Ένωσης. Συγκεκριμένα, η πρόνοια προβλέπει ότι ένα εκατομμύριο πολίτες της Ένωσης, από ένα σημαντικό αριθμό κρατών μελών, μπορούν να καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να υποβάλλει προτάσεις σε θέματα που εμπίπτουν εντός των ορίων αρμοδιότητας της, στα οποία οι εν λόγω πολίτες θεωρούν ότι απαιτείται νομοθετική ρύθμιση της Ένωσης για την εφαρμογή των συνθηκών.

Ωστόσο, για να μπορούν οι πολίτες να ασκήσουν το νέο αυτό δικαίωμα, θα πρέπει πρώτα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θεσπίσει κανονισμό, προκειμένου να καθορίσει τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία, αφού πάρα πολλά ζητήματα παραμένουν αδιευκρίνιστα. Για παράδειγμα, η πρόνοια δεν καθορίζει τον ελάχιστο αριθμό κρατών μελών που απαιτείται να προέρχονται οι πολίτες, τον ελάχιστο αριθμό πολιτών ανά κράτος μέλος και το ελάχιστο όριο ηλικίας. Όσον αφορά τη διαδικασία, δεν διευκρινίζεται η μορφή η οποία θα πρέπει να έχει μια πρωτοβουλία όπως επίσης δεν διευκρινίζονται τα θέματα που αφορούν τα χρονικά περιθώρια και τον τρόπο συγκέντρωσης και ελέγχου της γνησιότητας των υπογραφών των συμμετεχόντων.

Δεδομένης της σημασίας του νέου αυτού εργαλείου για την κοινωνία των πολιτών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξάγει ευρεία δημόσια διαβούλευση, μέσω της Πράσινης Βίβλου που δημοσίευσε σχετικά με το θέμα, προκειμένου να καταγράψει τις απόψεις και τις εισηγήσεις των πολιτών σε όλα τα θέματα που χρήζουν διευκρίνησης έτσι ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη ο νέος αυτός θεσμός. Η συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων είναι απαραίτητο συστατικό για τη δημοκρατία. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι πολίτες να καταγράψουν τις απόψεις τους μέσω της προσπάθειας αυτής, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην διαμόρφωση αυτού του δημοκρατικού μέσου, πράγμα που θα τους επιτρέψει να μπορούν να ασκούν αποτελεσματικά το νέο τους δικαίωμα έχοντας έτσι ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών της Ένωσης.